فضایل قرانی

فضایل قرآن : آثار دنیوی و اخروی قرآن و آیات و سوره‌های آن

واژه «فضایل قرآن» نام یکی از شاخه‌های علوم قرآن است که در آن از فضایل و منافع قرآن، سوره‌ها و آیات آن بحث می‌شود. در احادیث پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) و خود قرآن، برای قرآن و آیات و سوره‌های آن فضایل و پاداش‌های ویژه‌ای ذکر شده است، و استماع قرآن، تأمل در آن، ترتیل، تعلیم و تعلم آن، تعویذ به قرآن، تفسیر، حفظ و ختم آن و… هر کدام سفارش و به آن تشویق شده است، و آثاری دنیوی و اخروی برای آن‌ها برشمرده‌اند که توضیحات در باره آن‌ها ذیل هر یک از این اصطلاحات در این فرهنگنامه آمده است.

صاحب ~کشف‌الظنون~ نخستین مؤلف در باره فضایل قرآن را محمد بن ادریس شافعی (م 241 ق) دانسته است؛ اما سید حسن صدر در ~تأسیس‌الشیعة لعلوم الاسلام~ از قول ابن‌ندیم آورده که صاحب نخستین تألیف در این زمینه، ابیّ بن کعب صحابی پیامبر (ص) و از شیعیان علی (ع) بوده است.

اسامی تعدادی از منابع کهن در این زمینه عبارتند از:

1. ~فضائل‌القرآن~ اثر ابوعبید القاسم بن سلام هروی (157- 224 ق) .

2. ~فضائل‌القرآن و ما أنزل من القرآن بمکة و ما أنزل بالمدینة~ نوشته ابوعبدالله محمد بن ایوب بن ضریس بجلی (م 294 ق) .

3. ~فضائل‌القرآن~ تألیف ابوبکر جعفر بن محمد الحسن الفریابی (207 - 301 ق) ..........